Chúng ta tìm hiểu cách sử dụng lấy nét hiệu quả trong chụp hình, vì trong máy ảnh DSLR luôn có hai chế độ lấy nét là lấy nét thủ công (MF-manual focus) và lấy nét tự động (AF-autofocus). Chế độ bán tự động (M / A-Manual / Auto) cũng có thể được thêm vào nhằm hỗ trợ tùy vào loại máy.

Không có gì ngạc nhiên khi đôi khi nhiều nhiếp ảnh gia không sử dụng chức năng lấy nét tự động mà thay vào đó họ sử dụng chức năng lấy nét thủ công. Có hai lý do chính để sử dụng lấy nét thủ công MF: Thứ nhất, có một số điều kiện khách quan hạn chế lấy nét tự động; chẳng hạn như ánh sáng không đủ (hoặc quá sáng, dẫn đến độ tương phản của đối tượng thấp); đối tượng quá nhỏ và có nhiều đối tượng có hình dạng.

Tương tự như đối tượng có màu sắc, đối tượng nằm sau tấm kính hoặc lưới, tiếp theo là nhận thức chủ quan của người chụp về chủ đề, bố cục chụp (tức là tập trung vào môi không phải mắt; hoặc chụp nhụy hoa mà không phải là cánh hoa, …). Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây.

Chụp hình close-up

Khi chụp cận cảnh, chủ thể có thể rất nhỏ để lấy nét AF. Ngoài ra, trong tình huống chụp cận cảnh thì ảnh trường (DOF) thường rất hẹp. Nên do đó, việc lấy nét tay sẽ giúp bạn chủ động nắm giữ điểm lấy nét trong tầm tay.

Ngoài ra, các phụ tùng nhiếp ảnh hỗ trợ chụp cận cảnh; như close-up filter, attachment below, macro tube cũng có gây ra những hạn chế trong việc lấy nét tự động AF trên máy. Do đó, trong tình huống chụp cận cảnh việc lấy tay MF sẽ tốt hơn so với lấy nét tự động AF.

Chụp hình trong điều kiện ánh sáng kém

Trong một số DSLR có hỗ trợ việc lấy nét tự động AF; trong điều kiện ánh sáng yếu bằng đèn AF Assist Light (hỗ trợ chiếu sáng để máy lấy nét tự động). Tuy nhiên, ngoài hạn chế là lấy nét tự động AF trong điều kiện ánh sáng yếu có thể bị sai lệch; thì tốc độ lấy nét tự động AF trong điều kiện sáng yếu thường rất chậm. Đèn AF Assist Light cũng có thể làm cho nhân vật chủ thể mất tự nhiên trong những tình huống lén chụp.

Sử dụng chế độ lấy nét tay MF có thể nắm bắt thời khắc tốt hơn so với lấy nét tự động AF; trong tình huống này.

Chụp hình chân dung 

Số lượng điểm lấy nét tự động AF trên các máy DSLR có thể là 3, 9, 11, 51, …; nhưng đôi khi không đủ đáp ứng ở thể loại chân dung đặc tả trong cùng một khung ảnh và bố cục cụ thể nào đó. Có thể có những tình huống chụp; bộ phận đặc tả trên chân dung nằm bên ngoài điểm lấy nét AF. Sử dụng lấy nét tay MF có thể là một giải pháp tối ưu trong huống này. Nhà nhiếp ảnh sẽ chủ động, lấy nét ở vị trí theo đúng ý đồ sáng tác.

Chụp hình chủ thể sau một vật thể

Bạn đã bao giờ chụp với chế độ lấy nét tự động; mà chủ thể đứng sau phía sau một tấm kính hoặc tấm lưới chưa? Bạn sẽ thấy máy ảnh sẽ lấy nét tự động rất khó khăn; và hầu như bộ phận tìm điểm lấy nét cứ cố tập trung vào tấm kính; hoặc tấm lưới và bỏ qua chủ thể phía sau. Sẽ rất bực mình với chế độ lấy nét tự động AF phải không? Tại sao ta lại không gạt cần lấy nét M/A (Manual/Auto Focus) về lấy tay MF nhỉ, nó sẽ giúp bạn tiết kiệm được thời gian.

Trong trường hợp hành động

Nhiều máy ảnh có chế độ lấy nét liên tục (Continuous Servo AF). Nhưng với chế độ này, bạn nên nhớ một điều rằng nếu bạn lấy nét tự động AF bằng cách nhấn ½ nút chụp; máy ảnh sẽ khoá điểm lấy nét trong suốt quá trình chụp. Nếu bạn lấy nét sai vị trí, máy ảnh sẽ liên tục lấy nét ở điểm sai này đấy.

Một kinh nghiệm rất nhiều nhà nhiếp ảnh sử dụng lấy nét trước (pre-focus) ở những điểm; mà nhà nhiếp ảnh tiên đoán chủ thể sẽ đi qua; sau đó cân chỉnh lại bằng tay và chụp. Bạn cũng có thể lấy nét bằng tay sau đó lia máy.  Ngày nay, hầu hết các máy ảnh DSLR và các ống kính đều có chế độ lấy nét tự động AF. Nhưng chế độ lấy nét tay MF vẫn được sử dụng song song.

Vì vậy một điều chắc chắn rằng, ưu điểm của chế độ lấy nét tay vẫn tồn tại; và việc lấy nét tự động vẫn chưa có thể thay thế được.

Khi chủ thể có độ tương phản kém

Đối với một số chủ thể chỉ có một tông màu chủ đạo; độ tương phản kém hệ thống AF sẽ khó có thể lấy nét chính xác; do không thể xác định được điểm nét dù cho ánh sáng vẫn đủ. Để khắc phục điều này; bạn có thể quay máy sang vùng có nhiều chi tiết hay tương phản tốt hơn; nhá lấy nét rồi quay về vùng cần chụp và lấy lại bố cục. Tuy nhiên điều này rất mát thời gian; cũng như chưa hẳn đã làm được trong nhiều điều kiện.

Khi chụp hình phong cảnh

Trong thể loại nhiếp ảnh phông cảnh, để đảm bảo cho bức hình được nét toàn bộ; các nhiếp ảnh gia thường lấy nét vào điểm hyperfocal (điểm đảm bảo khoảng nét tối đa từ vùng tiền cảnh đến vô cực; có khoảng cách đến người chụp khác nhau tùy từng tiêu cự và độ mở).

Nếu không quen tính toán và không quá cầu kỳ; bạn có thể áp dụng nguyên tắc lấy nét vào khoảng một phần ba khoảng cách từ tiền cảnh tới hậu cảnh để thuận tiện. Nhưng để đảm bảo máy luôn lấy nét vào điểm hyperfocal này; người chụp nên tắt AF và chuyển sang chỉnh tay. Bởi nếu không, mỗi khi chụp một ảnh, máy lại lấy nét lại và rất có thể sẽ căn nét vào điểm khác.

Nguồn: Shopmayanh.vn